Terapia Manualna to forma leczenia narządu ruchu. Polega na diagnozowaniu i kierunkowym leczeniu uszkodzonych struktur stawów obwodowych i kręgosłupa. Zajmuje się głównie poprawą biomechanicznych zaburzeń w układzie kostnym. W języku potocznym terapia manualna często nazywana była kręgarstwem. Korzenie obu, jak i wielu innych dziedzin medycznych, sięgają „medycyny ludowej”. Jednak terapia manualna, w odróżnieniu od kręgarstwa jest obecnie częścią medycyny. Należy do dziedzin medycznych takich jak: rehabilitacja, fizjoterapia, ortopedia, osteopatia, czy chiropraktyka. We współczesnej medycynie terapia manualna ma swoje ugruntowane miejsce i choć posługuje się również technikami zaczerpniętymi z „medycyny ludowej” czy wprost z kręgarstwa, to mają one znamiona medyczne. Leczenie manualne wymaga znajomości wielu dziedzin: anatomii, biomechaniki, fizjologii, neurologii, oraz innych pokrewnych nauk. W terapii manualnej, ważne jest to, aby wykonywały ją osoby z wykształceniem medycznym. Większość aktualnych teorii szkół terapii manualnej, uformowała się w latach 50 tych poprzedniego stulecia, chociaż ich początki sięgają XIX wieku. W obecnych czasach istnieje kilka Federacji, Szkół i Instytutów, które prowadzą szkolenia dla fizjoterapeutów i lekarzy. Wypracowały one własne koncepcje oraz standardy postępowania i prowadzą według nich studia, warsztaty i szkolenia. Wykonywanie terapii manualnej, przez osoby niekompetentne, bez wykształcenia medycznego, stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia pacjenta.

Leczeniem manualnym w Polsce zajmują się najczęściej fizjoterapeuci i lekarze. W terapii manualnej stawia się diagnozę dla potrzeb terapii oraz prowadzi się leczenie manualne. Podczas leczenia, dobiera się różne techniki terapeutyczne do aktualnego stanu pacjenta. Do technik manualnych należą między innymi: mobilizacje, manipulacje, trakcje i masaż tkanek miękkich. Podstawowe, pojedyncze techniki to krótkie akty ruchowe, zwane potocznie manipulacjami, lub inne, dłuższe takie jak mobilizacje, trakcje czy masaż poprzeczny. Techniki te wykonuje się jednorazowo lub wielokrotnie – zależnie od rozpoznania i celu leczenia. Każda szkoła terapii manualnej ma swoją specyficzną terminologię i stosuje swoiste techniki. Ogólnie, zasady postępowania w terapii manualnej, są zbieżne. Wynikają z budowy anatomicznej stawów i z biomechaniki człowieka. Różne techniki stosuje się w wielu jednostkach chorobowych, zależnie od celu jaki chce się osiągnąć. Często terapię manualną uzupełnia się kierunkowymi ćwiczeniami i fizykoterapią. Mają one na celu utrwalić i podtrzymać efekt leczenia. Terapia manualna to leczenie zachowawcze. Potocznie uznaje się, że jej głównym celem jest leczenie objawów bólowych i innych w zaburzeniach stawów kończyn i kręgosłupa. Nie do końca tak to wygląda, chociaż o to właśnie w leczeniu tym chodzi. Głównym celem terapii manualnej jest przywrócenie lub poprawa odpowiednich stosunków biomechanicznych i fizjologicznych w zaburzonych stawach. Pochodną tych działań jest stworzenie takich warunków, w których procesy naprawcze organizmu będą skuteczne, a ból i inne objawy powoli się wycofują. Tak więc działanie przeciwbólowe terapii manualnej jest procesem wtórnym, odsuniętym w czasie – mimo, że jednym z głównych objawów, które skłaniają pacjenta do szukania pomocy u lekarza czy fizjoterapeuty – jest ból.